1.0 NİTRİL-BÜTADİEN KAUÇUK (NBR)
Oda sıcaklığında orijinal boyunun en az iki misli uzayabilen ve bu uzamayı temin eden kuvvet ortadan kaldırıldığında hemen hemen ilk durumuna dönebilen polimerik malzemeler elastomer olarak tanımlanır. Kauçuklar çapraz bağlanmamış ama çapraz bağlanabilme özelliğine sahip yani vulkanize edilebilen polimerlerdir. Yüksek sıcaklıkta ve deforme edici kuvvetlerin etkisi altında, koyu sıvımsı akış özelliği gösterirler. Böylece en uygun şartlar altında şekillendirilebilirler. Şekillendirilen elastomer malzemeler yapıları gereği hem akıcı hem de elastik (yay) özelliği gösterirler.
Çapraz bağlanabilme özelliği, vulkanizasyon ile açıklanabilir. Vulkanizasyon, kauçuğun kimyasal yapısını değişikliğe uğratarak, (çapraz bağlanma reaksiyonu) geri dönüşümsüz bir şekilde elastik özelliklere sahip bir duruma getirilmesini sağlar.
1.1Nitril-Bütadien Kauçuk (NBR)
Endüstriyel uygulamalarda sızdırmazlık elemanlarının büyük bir kısmı için önerilen ve çok yaygın bir kullanıma sahip kauçuk malzemesidir. NBR kauçuk ilk kez 1934 yılında Almanya da üretilmiştir. Nitril (NBR); Bütadien–AcryloNitrile (ACN) içeren bir polimerdir. Bu polimer türü endüstride; alifatik hidrokarbonlar (Propan, Bütan, Petrol) mineral yağları (yağlama yağları, Grup H, HL, HLP tip yağlar) ,yanmaz hidrolik yağlar ve gresler (HFA, HFB, HFC), bitkisel ve hayvansal gres yağlar, hafif ısıtma ve diesel yakıtlara oldukça iyi dayanım gösterir. NBR kauçuğun özellikleri sahip olduğu ACN oranına bağlı olarak değişiklikler gösterir ve bu oran %18 ile %50 arasında değişmektedir. Kauçuk yapısındaki akrilonitril oranın artması ile;
Yağ, yakıt, solventlere karşı dayanımı,
Yoğunluk, Sertlik değerleri,
Pişme Hızı,
Gaz geçirmeme özelliği,
Aşınma mukavemeti,
Isı mukavemeti,
İşlenebilirlik özellikleri Artar.
Buna karşın yine akrilonitril oranın artması ile;
Düşük sıcaklık dayanımı,
Gaz geçirgenliği,
Compression Set (kalıcı deformasyon) değeri,
Elastikiyet özellikleri Azalır.
ACN azalması ile rebound resilience, düşük sıcaklık esnekliği özellikleri artar. Ayrıca Tg (Camsı Geçiş sıcaklığı) ACN oranı %18 olan NBR’de -38 oC iken %50 olan ise bu değer -2 oC’dir.
KİMHEX® farklı uygulamalara ve özelliklere göre değişen Nitril (NBR) Kauçuk karışımlar yapabilme yeteneğine sahiptir. Kullandığımız Nitril karışımlarındaki ACN oranı %30 ile %50 arasında değişmektedir.
Standart nitril karışımları -30 °C ile +105 °C arasında kullanılması önerilir. Kısa aralıklarda çalışmalarda +120°C ‘ye kadar kullanılabilirler.
1.1.Tabii Kauçuk (NR)
Hevea Brasiliensis ağacından elde edilmektedir. Bu ağaç türü tropikal bölgelerin bol yağış alan yerlerinde yetişir. Bir izopren polimeri olup vulkanizasyon ile birlikte yüksek mukavemetli, esnek ve düşük ısı dayanım özellikleri gösterir. Düzenli bir yapısı olduğundan yüksek derecede kristallenme gösterir. Bu durumun fiziksel özelliklerde olumlu etkisinin olması yanında, bekleme sırasında sertleşme, karışım hazırlama esnasında yüksek ısı oluşumu gibi olumsuz etkileri de vardır. Yüksek mekanik özelliklerinden dolayı vibrasyon takozları, diyaframlar, kalıp parçaları v.b yerlerde tercih edilirler.
Düşük içerikli asit ve bazlarda, ayrıca yine düşük içerikli ve yüksek olmayan sıcaklıklarda alkol ve suya karşı dayanıklıdırlar. Polar içerikli sıvılara dayanıklıdır.
Mineral yağlar ve gresler, hidrokarbonlar ve yakıtlara karşı dayanımı iyi değildir.
-60°C ile + 90°C arası kullanılırlar.
1.2 Etilen Propilen Kauçuk (EPDM)
Etilen, propilen ve az miktarda dien içeren bir polimerdir. Dien gurubu diğer polimerler ile karışmayı ve peroksit dışında kükürt vulkanizasyonu sağlar. EPDM’den yapılmış sızdırmazlık elemanları çamaşır makineleri, bulaşık makineleri ve sıhhi tesisat armatürlerinde tercih edilmektedir. Aynı zamanda hidrolik sistemlerde HFC, HFD grubu yanmaz hidrolik yağlar ve hidrolik fren yağlarında kullanılır.
Sıcak su ve su buharına ve ozona karşı dayanımı çok iyidir. Isı, ışık ve oksidasyon dayanımı iyidir, sulu ve konsatre asit ve bazlara dayanıklılık gösterir.
Yüksek dolgu ve yağ alma özelliğinden dolayı ekonomik malzemler üretilebilinir.
Mineral yağlar ve gresler, benzin ve hidrokarbonlara karşı dayanıklı değildirler.
-50°C ile +150°C arasında kullanılırlar.
Bütadien Kauçuklar(BR),İsopren kauçuklar, Bütil Kauçuk(IIR), Klorosülfone Polietilen(CSM),Polisulfit Kauçuklar(T),Epiklorohidrin Kauçuklar (CO,ECO)
1.3 Poliakrilik Kauçuk (ACM)
Poliakrilat; etil akrilat veya bütilakrilat içeren bir polimerdir. ACM kauçuklar NBR kauçuklara göre daha iyi ısı dayanımı göstermektedir. ACM öncelikle NBR esaslı sızdırmazlık elemanların yüksek sıcaklık aralıklarında yetersiz kaldığı yerlerde ve katkılı yağlara karşı tercih edilirler. Açık hava yaşlanma dayanımı ve ozon dayanımı çok iyidir.
Mineral yağlar ve katkı maddeleri (motor, redüktör, şansıman yağları) için şişme dayanımı iyidir.
Aromatik ve klorlanmış hidrokarbonlar, alkoller, fren yağları, alevlenme noktası düşük yağlar sıcak su, buhar, asit alkalin ve aminlere karşı kullanımı uygun değildir.
-20°C ve +150°C arasında kullanılması önerilir..
1.4 Etil-Akrilat Kauçuk (AEM)
Akrilik temelli diğer elastomer olan AEM Etilen, Metil Akrilat ve karboksil grubu içeren bir polimerdir. AEM kauçuk ACM ve HNBR ‘den daha geniş ısıcaklık oranı üzerinde çalıştırılabilinir. ACM’ye göre ısıl direnci daha iyiyidir. Yani yüksek sıcaklıkta AEM ACM’ye göre daha uzun süre özelliklerini koruyabilir. Katkılı mineral yağlara, parafin, su ve soğutuculara karşı iyi şişme direnci gösterirler. Ancak şanzıman yağları, aromatikler, fren yağları, asitlere karşı dayanımı kötüdür.
-40°C ile +150°C arasında çalışma şartlarında önerilir.
1.5 Poliüretan (PU)
Poliüretan isosiyanat ve alkolün kimyasal tepkimesi sonucu elde edilen polimerdir. Poliüretan kimyasal bileşimi üretan gruplarının büyüklüğü ile ifade edilen yüksek moleküler ağırlığa sahip polimerdir. Belirli sıcaklık limitlerinde karakteristik özelliği göstermektedir. Bu özellikler şunlardır;
Yüksek kopma, yırtılma ve aşınma dayanımı
Çok iyi hava ve ozon dayanımı
Mineral yağlar, gresler, su ve su-yağ karışımları, alifatik hidrokarbonlara karşı direnç
Düşük gaz geçirgenliği
İyi deformasyon özellikleri (-30, +70 oC)
-30°C ile +100 °C arasında kullanılması önerilmektedir.
1.6 FluoroElastomer (FKM)
FluoroElastomer (FKM) ana veya yan zincir üzerinde flor atomlu sentez elastomeridir. FKM, yapısında bulunan C-F bağlarının sahip olduğu yüksek bağ enerjisinden (451 kJ/mol) dolayı ısı ve birçok kimyasal maddeye karşı oldukça dirençlidir. FKM başlıca Vinilidin Florür (VDF)’e, Hekzaflora propilen(HFP), Tetrafloroetilen(TPE), perflorometil vinil eter gibi monomerler kullanılarak ko polimer, terpolimer, tetrapolimer elde edilebilmektedir.
FKM yüksek sıcaklık dayanımına sahip ve kimyasallara karşı direnci yüksek bir malzemedir.
Düşük gaz geçirgenliğine sahiptirler. Vakum sistemlerinde çok iyi sonuç verirler.
Ozon, hava ve ışığa karşı dayanımları çok iyidir. Alev dayanımı iyidir.
Aminler, kuvvetli alkalinler, ester, eter, keton ve freon FKM ‘nin üzerinde deforme edici bir etkiye sahiptir.
Her tip gres, aromatik ve alifatik hidrokarbonlara, uçak motor yağlarına, mineral yağlara, aşındırıcı sıvılara, yakıtlara, ozona, oksijene, havaya karşı mükemmel direnç gösterir.
-30 °C ile +250°C (kısa süreli/kesik kesik 300°C) arasındaki sıcaklıklarda kullanılması önerilir.
1.7 Silikon(MVQ)
Polisiloksan olarak da bilinirler. Yapısı silisyum ve oksijen zincirleri ihtiva eder. Silikon kauçuklar (Q) harfi ile gösterilir ve bu yapıya bağlı olan organik gruplar baş harfi ile (Metil Silikon(MQ), Fenil Metil Silikon(PMQ), Metil Vinil Silikon(MVQ) gibi) gösterilir. Son derece geniş sıcaklık aralığında özelliklerini korumaktadır. Yüksek ve düşük ısı direncine sahiptir. Düşük dielektrik katsayısına sahiptir.
Hava, ozon, dış etkenlere ve yağ dayanımı çok iyidir. Oda sıcaklığında gaz geçirgenliği diğer elastomerlere göre oldukça fazladır. Bu durum ince çeperli diyaframlarda özellikle istenmektedir. Zor yanması, kolay boyanabilmesi, iyi elastikiyet sahip olduğu özelliklerdir.
+100°C’ ye kadar sıcak suda çalışabilir. Ayrıca tuzlu su çözeltileri ve alkollere karşı direnci iyidir.
Esterler, alifatik ve aromatik hidrokarbonlar, asit ve alkalilere karşı dayanımı iyi değildir.+100°C’ den fazla sıcaklıklardaki su ve su buharı yıkıcı etkiye sahiptir. Ayrıca silikonların kopma mukavemeti, yırtılma mukavemeti ve aşınma direnci zayıftır.
-60° C ve +200°C arasında kullanılmakla beraber +300°C dayanan özel tipte MVQ’larda bulunur.